شیخ عباس قمی رحمة الله تعالی علیه در مفاتیح الجنان قسمت اعمال ماه ذی القعده می فرماید: بدان که روایت شده که هر که در یکی از ماه‌های حرام سه روز متوالی که پنج شنبه و جمعه و شنبه باشد روزه بدارد ثواب نهصد سال عبادت برای او نوشته می شود و هم چنین در بخش اعمال ذی القعده مضاعف شدن ثواب و عقاب اعمال در ماه‌های حرام را که به آن اشاره شد ذکر می نماید.

نماز یکشنبه ذی القعده

در ماه ذی القعده عملی وارد شده که فضیلت بسیار دارد که بدین شرح است: در یکی از روزهای یکشنبه این ماه غسل کند و وضو بگیرد و چهار رکعت نماز بگذارد (دو نماز دو رکعتی) و در هر رکعت حمد یک مرتبه و اخلاص سه مرتبه و معوذتین (فلق و ناس) را یک مرتبه بخواند پس از نماز هفتاد مرتبه استغفار کند و استغفار را به ذکر شریف «لاحول و لاقوّة الّا بالله العلی العظیم» ختم نماید سپس بگوید «یا عزیز یا غفّار اغفرلی ذنوبی و ذنوب جمیع المؤمنین و المؤمنات فانّه لایغفر الذّنوب الّا انت»

برای این نماز ثواب زیادی ذکر شده از جمله اینکه رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: هر که این نماز را بجا آورد: توبه اش مقبول، گناهانش آمرزیده شود، دشمنان او در روز قیامت از او راضی شوند، با ایمان بمیرد، دین و ایمانش از وی گرفته نشود؛ قبرش گشاده و نورانی گردد؛ والدینش از او راضی گردند؛ مغفرت شامل حال والدین او و ذریّه او گردد؛ توسعه رزق پیدا کند؛ ملک الموت با او در وقت مردن مدارا کند؛ به آسانی جان دهد و ..

میلاد امام رضا علیه السلام

روز یازدهم این ماه (ذی القعده) میلاد با سعادت امام هشتم علی بن موسی الرضا علیه السلام است.

شب نیمه ماه ذی القعده

شب مبارکی است و خداوند متعال نظر رحمت می فرماید بر بندگان خود و روایت نبوی در این زمینه داریم که مضمون آن چنین است: کسی که در این شب نیمه ماه ذی القعده به طاعت حق تعالی مشغول باشد برای او باشد اجر صد نفر روزه داری که ملازم شب باشد در این شب عظیم هر که حاجتی از خداوند متعال طلب کند به او اعطا خواهد شد ان شاء الله.

دحو الارض

روز بسیت و پنجم یکى از آن چهار روز است که در تمام سال به فضیلت روزه ممتاز است و در روایتى روزه‏اش مثل روزه هفتاد سال است و در روایت دیگر کفّاره هفتاد سالست و هر که این روز را روزه بدارد و شبش را به عبات بسر آورد از براى او عبادت صد سال نوشته شود و از براى روزه‏دار این روز هر چه در میان آسمان و زمین است استغفار کند و این روزى است که رحمت خدا در آن منتشر گردیده و از براى عبادت و اجتماع به ذکر خدا در این روز اجر بسیاریست و از براى این روز به غیر از روزه و عبادت و ذکر خدا و غسل دُو عمل وارد است:

1- نمازی ‏که در کتب شیعه قُمیّین روایت شده و آن دو رکعت است در وقت چاشت در هر رکعت بعد از حمد پنج مرتبه سوره وَالشَّمْسِ بخواند و بعد از سلام نماز بخواند :

لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاَّ بِاللَّهِ الْعَلىِّ الْعَظیمِ‏

پس دعا کند و بخواند: یا مُقیلَ العَثَراتِ اَقِلْنى‏ عَثْرَتى‏، یا مُجیبَ‏ الدَّعَواتِ اَجِبْ دَعْوَتى‏، یا سامِعَ الْأَصْواتِ اِسْمَعْ صَوْتى‏،وَارْحَمْنى‏ وَتَجاوَزْ عَنْ سَیِّئاتى‏ وَما عِنْدى‏، یا ذَاالْجَلالِ وَالْأکْرامِ.

2- خواندن این دعا است که شیخ در مصباح فرموده مستحبّ است خواندن آن :

اَللّهُمَ‏ داحِىَ الْکَعْبَةِ، وَفالِقَ الْحَبَّةِ وَصارِفَ اللَّزْبَةِ، وَکاشِفَ کُلِّ کُرْبَةٍ، اَسْئَلُکَ فى‏ هذَا الْیَوْمِ مِنْ اَیَّامِکَ الَّتى‏ اَعْظَمْتَ حَقَّها،

وَاَقْدَمْتَ سَبْقَها،وَجَعَلْتَها عِنْدَ الْمُؤْمِنینَ وَدیعَةً، وَاِلَیْکَ ذَریعَةً، وَبِرَحْمَتِکَ الْوَسیعَةِ،

اَنْ تُصَلِّىَ عَلى‏ مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ الْمُنْتَجَبِ فِى الْمیثاقِ الْقَریبِ یَوْمَ‏ التَّلاقِ، فاتِقِ کُلِّ رَتْقٍ، وَداعٍ اِلى‏ کُلِّ حَقٍ‏ّ،

وَعَلى‏ اَهْلِ بَیْتِهِ الْاَطْهارِ الْهُداةِ الْمَنارِ، دَعائِمِ الْجَبَّارِ، وَوُلاةِ الْجَنَّةِ وَالنَّارِ، وَاَعْطِنا فى‏ یَوْمِنا هذا مِنْ عَطآئِکَ الَْمخْزُونِ غَیْرَ مَقْطوُعٍ وَلا مَمْنوُعٍ،

تَجْمَعُ لَنا بِهِ‏ التَّوْبَةَ وَحُسْنَ الْأَوْبَةِ، یا خَیْرَ مَدْعُوٍّ وَاَکْرَمَ مَرْجُوٍّ، یا کَفِىُّ یا وَفِىُّ، یا مَنْ لُطْفُهُ خَفِىٌّ، اُلْطُفْ لى‏ بِلُطْفِکَ، وَاَسْعِدْنى‏ بِعَفْوِکَ،

وَاَیِّدْنى‏ بِنَصْرِکَ، وَلا تُنْسِنى‏ کَریمَ ذِکْرِکَ بِوُلاةِ اَمْرِکَ، وَحَفَظَةِ سِرِّکَ، وَاحْفَظْنى‏ مِنْ‏ و شَوایِبِ الدَّهْرِ اِلى‏ یَوْمِ الْحَشْرِ وَالنَّشْرِ،

وَاَشْهِدْنى‏ اَوْلِیآئَکَ خُرُوجِ نَفْسى‏، وَحُلوُلِ رَمْسى‏، وَانْقِطاعِ عَمَلى‏، وَانْقِضآءِ اَجَلى‏، اَللّهُمَّ وَاذْکُرْنى‏ عَلى‏ طوُلِ الْبِلى‏،

اِذا حَلَلْتُ بَیْنَ اَطْباقِ الثَّرى‏،وَنَسِیَنِى النَّاسوُنَ مِنَ الْوَرى‏، وَاَحْلِلْنى‏ دارَ الْمُقامَةِ، وَبَوِّئْنى‏ مَنْزِلَ‏ الْکَرامَةِ، وَاجْعَلْنى‏ مِنْ مُرافِقى‏ اَوْلِیآئِکَ،

وَاَهْلِ اجْتِبآئِکَ وَاصْطِفآئِکَ، وَبارِکْ لى‏ فى‏ لِقآئِکَ، وَارْزُقْنى‏ حُسْنَ الْعَمَلِ قَبْلَ حُلوُلِ الْأَجَلِ، بَریئاً مِنَ الزَّلَلِ وَسوُءِ الْخَطَلِ،

اَللّهُمَّ وَاَوْرِدْنى‏ حَوْضَ نَبِیِّکَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ الِهِ، وَاسْقِنى‏ مِنْهُ مَشْرَباً رَوِیّاً سآئِغاً هَنیئاً، لا اَظْمَأُ بَعْدَهُ وَلا اُحَلَّأُ وِرْدَهُ، وَلا عَنْهُ اُذادُ،

وَاجْعَلْهُ لى‏ خَیْرَ زادٍ، وَاَوْفى‏ میعادٍ یَوْمَ یَقوُمُ الْأَشْهادُ، اَللّهُمَّ وَالْعَنْ جَبابِرَةَ الْأَوَّلینَ وَالْآخِرینَ، وَبِحُقوُقِ اَوْلِیآئِکَ الْمُسْتَاْثِرینَ،

اَللّهُمَّ وَاقْصِمْ دَعآئِمَهُمْ، وَاَهْلِکْ‏ واَشْیاعَهُمْ وَعامِلَهُمْ، وَعَجِّلْ مَهالِکَهُمْ، وَاسْلُبْهُمْ مَمالِکَهُمْ، وَضَیِّقْ‏ عَلَیْهِمْ مَسالِکَهُمْ،

وَالْعَنْ مُساهِمَهُمْ وَمُشارِکَهُمْ، اَللّهُمَّ وَعَجِّلْ فَرَجَ‏ اَوْلِیآئِکَ، وَارْدُدْ عَلَیْهِمْ مَظالِمَهُمْ، وَاَظْهِرْ بِالْحَقِّ قآئِمَهُمْ، وَاجْعَلْهُ‏ لِدینِکَ مُنْتَصِراً،

وَبِاَمْرِکَ فى‏ اَعْدآئِکَ مُؤْتَمِراً، اَللّهُمَّ احْفُفْهُ بِمَلائِکَةِ النَّصْرِ، وَبِما اَلْقَیْتَ اِلَیْهِ مِنَ الْأَمْرِ فى‏ لَیْلَةِ الْقَدْرِ مُنْتَقِماً لَکَ حَتّى‏ تَرْضى‏،

وَیَعوُدَ دینُکَ بِهِ وَعَلى‏ یَدَیْهِ جَدیداً غَضّاً، وَیَمْحَضَ الْحَقَ‏ مَحْضاً، وَیَرْفُِضَ الْباطِلَ رَفْضاً، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلَیْهِ وَعَلى‏ جَمیعِ آبائِهِ،

وَاجْعَلْنا مِنْ صَحْبِهِ وَاُسْرَتِهِ، وَابْعَثْنا فى‏ کَرَّتِهِ، حَتّى‏ نَکوُنَ فى‏ زَمانِهِ‏ مِنْ اَعْوانِهِ، اَللّهُمَّ اَدْرِکْ بِنا قِیامَهُ، وَاَشْهِدْنا اَیَّامَهُ،

وَصَلِّ عَلَیْهِ، [على‏ مُحَمَّد] وَارْدُدْ اِلَیْنا سَلامَهُ، وَالسَّلامُ عَلَیْهِ [عَلَیْهِمْ‏] وَرَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَکاتُهُ.

و بدانکه میرداماد رحمه الله در رساله اربعة ایّام خود در بیان اعمال روز دَحْوُالارض فرموده که زیارت حضرت امام رضاعلیه السلام در این روز افضل اعمال مستحبّه وآکَدِ آداب مَسْنُونه است و همچنین زیارت آن حضرت در روز اوّل ماه رجب الفرد نیز به غایت مؤکّد و مَحْثُوثٌ عَلَیْهِ است.

شهادت امام جواد علیه السلام

روز آخر این ماه روز سوگ و ماتم اهل بیت علیهم السلام می باشد از آنجا که جواد الائمه علیه السلام در این روز به زهر معتصم عباسی علیه اللعنه به شهادت رسیدند، امام محمد تقی علیه السلام معروف به جواد الائمه علیه السلام در کاظمین کنار جد بزرگوارشان باب الحوائج موسی بن جعفر علیهما السلام به خاک سپرده شدند و مرقد مطهرشان زیارتگاه عاشقان و محبان است خداوند ما را از پیروان واقعی اهل بیت علیهم السلام قرار دهد.